ÇİN'DEKİ MELAMİNLİ SÜT TOZU SKANDALI

..

Wikipedia'dan Çevrilmiştir

2008’de Çin’de, bir gıda güvenliği skandalı olan süt krizi yaşandı. Kriz, sütü ve bebe mamalarını da kapsayan bazı gıda ürün ve bileşenlerinin içerisine “melamin” maddesinin karıştırılması ve bunun ortaya çıkmasıyla baş gösterdi.

2008’in Kasım ayında, Çin, böbrek taşlarından ve çeşitli böbrek tahribatlarından dolayı ölen 6 bebeğin ve hastaneye kaldırılan 860 bebeğin duyurusunu yaptı. Yapılan araştırmalara göre, sütün içerisine, protein miktarını daha yüksek göstermek için melamin maddesinin karıştırıldığı öğrenildi. Daha trajik olanı ise, 2004 yılında, Çin’de gene bu tarz bir sahtecilik olayından ötürü kötü beslenmeden 13 bebeğin ölmüş olması.

Skandal, 16 Temmuz günü, Sanlu Grup tarafından üretilen süt tozlarıyla beslenen, Gansu ilindeki 16 bebeğe böbrek taşı teşhisi konulmasıyla açığa çıktı. Bu olay ilgileri, Çin’deki politik yozlaşmaya ve gıda güvenliği konusuna çekerek günlük Çin ürünlerini ithal eden 11 ülkenin Çin’le ticareti sonlandırmasıyla Çin’in yiyecek ihracatın da zarar vermiştir.

Skandal neticesinde iki kişi idam edildi, bir kişinin ölüm cezası askıya alındı ve üç kişi de müebbete mahkûm edildi. Bir başka iki kişi 15 yıl hapis cezası aldı, 7 yerel yönetim görevlisi de işten atıldı ya da istifaya zorlandı.

Dünya Sağlık Örgütü, bu krizi, son yıllarda karşılaşmış olduğu en büyük gıda krizi olarak niteliyor ve Çin’li tüketiciler tarafından da üstesinden kolay gelinemeyecek bir vaka olduğunu belirtiyor. Daha da önemli bir çıkarım olarak, bu melamin skandalının büyüklüğünün; tüketicileri basit, kısa dönem kârlarıyla aldatmak için kasıtlı olarak meydana getirilmesinin bir kanıtı olarak görüyor.

Kriz, özet olarak bu şekilde tanımlanabilir. Şimdi biraz daha ayrıntıya girecek olursa, öncelikle melaminin ne olduğunu belirtmekte fayda var.

Melamin, bir tür plastik olan melamin- formaldeyhde ( su ile karıştırılıp antiseptik olarak kullanılan gazlı keskin bir katışık) reçinesinin üretiminde kullanılan, alevlenmeyi geciktirici özelliği olan ve genellikle tezgah üstlerinde, kuru temizleme tahtalarında kullanılan bir madde. Bu madde, nitrojen bakımından hayli zengin olup bazen yiyeceklerin içine, görünen protein miktarını artırmak için karıştırılabiliniyor. Melamin aynı zamanda, içme sularında ve hayvan yemlerinde kullanıldığında, vücutta siyanürik asit olarak tepki verdiği zaman (bu mümkün)hayvanlarda ve insanlarda, böbrek ve idrar yolları problemlerine yol açabiliyor. Bu yüzden melamin kullanımı, gıda sektörünce, evrensel olarak yasaklanmıştır.

17 Eylül 2008’de Sağlık Bakanı Chen Zhu, bozulmuş süt formülünün 6200’den fazla çocuğu hasta ettiğini, daha çok yeni doğan 1300’den fazlasını hastaneye mâhkum ettiğini, bunlardan 158’inin şiddetli böbrek rahatsızlığına maruz bıraktığını belirtti. 23 Eylül itibariyle 54000 çocuğun hasta, 4 çocuğun da öldüğü ilan edildi. Dünya sağlık örgütünün raporuna göre çocukların hasta düşen % 82’si 2 yaş ve altındaydı. Hong Kong Gıda Güvenliği Merkezi, mağdurların % 99’unun 3 yaşın altında olduğunu duyurdu. İnsanlar dışında Hangzhou Hayvanat Bahçesi’nde bir yavru aslanın ve iki orangutan yavrusunun da Sanlu süt tozuyla beslenerek yaralandığı bildirildi.

8 Ekim’de hükümet, sürekli güncellenen verilerin, bu bir salgın hastalık olmadığı için, yayınlanmasına ve her seferinde halka duyurulmasına lüzum olmadığını belirtti.

Çin’in güneybatısındaki Shaanxi Jingiao Günlük Ürün Şirketi’nden bir temsilci, süte ilave edilen ve denetlenmeyen maddelere dair korkularını halka açık bir şekilde duyurmuştu. Bu temsilcinin resmi kurumlara ve günlük ürün imalatçılarına 2005 ve 2006 yılında yaptığı şikayetler maalesef sonuçsuz kaldı. Bu durum, Merkezi Çin Televizyonu tarafından ele alındı fakat Shaanxi Kalite ve Teknik Uzmanları Bürosu, herhangi bir kötüye kullanım kanıtı bulamadı.

15 Eylül’de, Sanlu Şirketi, zehirlenmiş sütler için halktan özür diledi, üretimi durdurup bütün satılmamış sütleri imha etti, raflardaki bütün ürünlerini toplattı. Yetkililer Sanlu depolarında 2176 ton süt tozunun bulunduğunu, 9000 ton süt ürününün de toplatıldığını belirttiler.

Bütün bu skandal sonrasında, Sanlu markası oldukça zarar gördü. 27 Eylül itibariyle China Daily Gazetesi Sanlu’nun iflasa gittiğini ve Beijing Sanyuan Gıda Şirketi tarafından devralınabileceğini duyurdu. Sanlu aynı zamanda, mağdur olan çocukların ebeveynleri tarafından da açılmış pek çok davanın sanığı oldu.

Krizden ötürü tüketiciler de paniğe kapılıp günlük ürünlere olan taleplerini azalttılar. Bu durum, sütlerini satacak ve günlük ürün veren ineklerini destekleyecek kimseyi bulamayan 2 milyon Çinli çiftçinin zor durumda kalmasına da yol açtı. Çiftçiler sütlerini döktüler ve ineklerini de sattılar.

Süt tozu faciası, akıllara, Çin’de meydana gelmiş 2008 Yaz Olimpiyatları’nı da akıllara getirdi. Melamin ile bozulmuş süt ve süt ürünlerinin, olimpiyatlar esnasında tüketilen ürünlere karışmış olup olamayacağı akıllarda soru işareti bıraktı. Fakat yetkililer, ‘Biz, olimpiyatlardaki yiyecek tedariki için özel kalite yönetim önlemleri aldık’ diye duyurarak bu ürünlerin güvenli olduğunu belirtti.

25 Eylül 2008’de Avrupa Birliği Komitesi, Çin sütünü içeren bebek mamalarının ithalatına ambargo koydu. Aynı zamanda komisyon,her türlü Çin üretimli yiyecek maddesinin çok daha sıkı bir şekilde denetlenmesine dair önlemler aldı. Hollanda’da da bozuk Çin ürünlerine rastlandı, Fransa da bütün günlük Çin imalatı ürünleri raflardan kaldırttı. İngiltere’deki büyük market zinciri Tesco ise White Rabbit şekerlerini raflarından kaldırdı.

Melamin krizi, süt üreticilerine karşı müthiş bir kızgınlık beslenmesine neden oldu. Sanlu ofisinin önünde, ödedikleri ürünlerin parasını geri almak isteyen uzun tüketici kuyrukları oluştu. Sanlu web sitesi birkaç kez saldırıya maruz kaldı ve sitenin ismi ‘Melamin Grubu’ olarak değiştirildi. Melamin Grubu ismi, Çince karakterlerle ‘ 三聚氰胺集团’ olup Sanlu ismini oluşturan ’三鹿’ daki   ‘三’ karakteriyle ince bir şekilde oynanarak oluşturuldu.

Başkan Wen Jiabo’nun skandala tepkisi halktan özür dilemek oldu ve süt skandalı ile ilgili kendisini son derece suçlu hissettiğini söyledi.